به گزارش مشرق، سعید مقیسه رئیس «ساترا» با اعلام خبری به منظور حمایت ساترا از رسانه‌های مختلف فضای مجازی، اعلام کرد: از ابتدای امسال برخی آثار صداوسیما به صورت رایگان در اختیار رسانه‌های صوت و تصویر فراگیر قرار گرفته و در همین ماه (آذر) نیز ۲۴۹ قسمت محتوای فیلم و سریال در اختیار پلتفرم‌ها قرار خواهد گرفت.

بسته حمایتی برای پلتفرم‌ها با یک شرط

وی درباره جزئیات این اقدام ساترا در توضیحاتی عنوان کرد: ما در مقاطع مختلف برای حمایت از رسانه‌های فضای مجازی یکسری از محتواهای سازمان صداوسیما را رایگان در اختیارشان می‌گذاریم که از رسانه خودشان پخش و حتی درآمدزایی هم کنند.

این امر به منظور حمایت از رسانه‌هایی است که مقررات ساترا را رعایت می‌کنند. البته ما یک نظام رتبه‌بندی داریم. رسانه‌ها در ابتدای صدور مجوز از ۱۰۰ امتیاز، ۵۰ امتیاز دارند. به واسطه فعالیت مثبت‌شان امتیاز مثبت می‌گیرند و به اقتضای تخلفات‌شان، امتیاز منفی می‌گیرند.

هر وقت می‌خواهیم حمایت کنیم به تراز مثبت آن رسانه نگاه می‌کنیم در غیر این صورت اگر تراز منفی باشد مشمول این حمایت نمی‌شود. به همین منظور در این ماه ۲۴۹ قسمت محتوای سازمان صداوسیما که مراحل قانونی را طی کرده در اختیار رسانه‌ها قرار داده می‌شود که آثار سینمایی، سریال، انیمیشن، مسابقه تلویزیونی و انواع و اقسام قالب‌ها، چه ایرانی و چه خارجی، را شامل می‌شود.

تعامل با ارشاد چگونه است؟

مقیسه درباره مأموریت فعلی ساترا، که به عنوان تنظیم‌گر صوت و تصویر فراگیر در فضای مجازی شناخته می‌شود، در پاسخ به اینکه قرار بود نمایندگانی از ارشاد در جلسات ساترا حضور داشته باشند و چگونگی تعامل با ارشاد در حال حاضر، توضیح داد: طی جلساتی که با وزیر محترم ارشاد و معاون ایشان داشتیم بنا بر این است که در جلسات تولید و انتشار نمایندگانی از ارشاد حضور داشته باشند. ما هم در برخی از جلساتی که در وزارت ارشاد تشکیل می‌شود حضور داریم، مثل کمیته چهره‌ها یا دیگر جلسات. تعامل خوبی بین صداوسیما، ساترا و وزارت ارشاد برقرار است و تفکیک وظایف کلی انجام شده است.

نحوه عملکرد ساترا در ارائه مجوز

وی در ادامه درباره نحوه عملکرد ساترا در ارائه مجوز گفت: ساترا سه نوع مجوز صادر می‌کند: مجوز ایجاد رسانه، مجوز تولید و مجوز انتشار. مجوز تولید در مرحله‌ فیلمنامه و طرح قبل از ساخت و مجوز انتشار هنگام اتمام ساخت و تطبیق با آنچه باید ساخته می‌شد، صادر می‌شود.

او در پاسخ به اینکه تعامل ساترا با نمایندگان وزارت ارشاد در کدام یک از این سه مرحله صورت می‌گیرد، بیان کرد: این تعامل در بخش تولید و همچنین انتشار انجام می‌شود و وزارت ارشاد در هر یک از دو شورای مربوطه یک نماینده دارد که طبق گفته وزیر ارشاد به زودی آن دو نفری را که وزارت ارشاد روی آنها به جمع‌بندی نهایی رسیده است، برای عضویت در شوراها به ساترا معرفی خواهند کرد. شورایی به نام صدور مجوز محتوای حرفه‌ای و همچنین شورای انتشار داریم که کار اولی ساخت و در مرحله‌ فیلمنامه است و کارکرد دومی، صدور مجوز انتشار است.

تفاوت مدیریت پروژه‌ها در صدا و سیما و ساترا

رئیس سازمان تنظیم مقررات رسانه‌های صوت و تصویر فراگیر در فضای مجازی (ساترا)، که پیش از این در برخی شبکه‌های تلویزیونی به عنوان رئیس یا قائم‌مقام شبکه حضور داشته است، در پاسخ به پرسشی درباره نوع تفاوت مدیریتی در این رسانه و ساترا اظهار کرد: عمده تفاوت در این دو رسانه این است که در ساترا شما با بخش خصوصی طرف هستید. اینجا مدیریت تنظیم‌گرانه است اما در صداوسیما مدیریت واقعی خود صحنه عملیات است.

وی با اشاره به تفاوت‌های محتوایی آثار تلویزیونی و نمایش خانگی نیز گفت: در سازمان صداوسیما بین شبکه‌های مختلف از نسیم و نمایش گرفته تا پرس تی‌وی و شبکه‌های سراسری، ممکن است تفاوت‌های محتوایی به اقتضای ماموریت‌شان وجود داشته باشد. در رسانه‌های فضای مجازی هم به همین گونه است که آنها هم به اقتضای ماموریت‌شان تفاوت‌هایی دارند، اما به طور کلی یک چهارچوب اصولی بر کل این فضا حاکم است که چهارچوب ارزش‌های اخلاقی، ارزش‌های اسلامی و همچنین ارزش‌های ملی است.

به گفته مقیسه «رویه شبکه‌های سراسری سیما با طیف گسترده شبکه‌های مختلف سیما از نسیم و ... گرفته تا شبکه‌های دیگر یک شاخص مهم برای نوع نظارت بر رسانه‌ها در فضای مجازی است؛ البته رسانه‌ها در فضای مجازی به خاطر لزوم رعایت رده‌بندی سنی، ممکن است برخی آزادی عمل‌ها را داشته باشند که در شبکه‌های سراسری صداوسیما این مسئله وجود ندارد. ممکن است برخی رسانه‌ها محدوده رده سنی در فضای مجازی را در پلتفرم خود لحاظ نکرده باشند که اینها شامل چنین رویه متفاوتی در مقایسه با شبکه‌های سیما نمی‌شوند بلکه منظور پلتفرم‌هایی است که وقتی یک کاربر به آنها مراجعه می‌کند، به آن کاربر اجازه می‌دهند که رمز عبور بگذارد و کودک اگر با رمز عبور خودش وارد آن رسانه در فضای مجازی شد، اگر فیلمی متناسب با رده سنی‌اش نبود، سیستماتیک از مشاهده آن جلوگیری شود.

اگر رسانه‌ای چنین شرایطی ایجاد کرده باشد، طبیعتا می‌تواند به اقتضای همین رعایت رده‌بندی سنی، نسبت به شبکه‌های سراسری فضای بازتری داشته باشد، برای مثال در زمینه خشونت اگر ما اندک خشونت را هم برای افکار عمومی نشان دهیم، مضر است. در شبکه‌های سراسری این قانون را باید رعایت کنیم. در رسانه‌های صوت و تصویر فراگیر هم مقررات رده‌بندی سنی در سایت ساترا وجود دارد؛ بر این اساس می‌توان گفت حالا که شما کودک نیستی و بزرگسالی، تا حدی می‌توانی خشونت را تماشا کنی.

برخی محتواهای موجود در پلتفرم‌ها مورد تایید ساترا نیست

رئیس ساترا به این پرسش که آیا تمام محتواهای موجود در پلتفرم‌ها یا رسانه‌های فضای مجازی مورد تایید ساتراست، پاسخ منفی داد و تصریح کرد: برخی محتواها مجوز ممیزی پیشینی ندارند و فعلا ممیزی و نظارت در فضای مجازی گاهی اوقات پسینی است، مثل شبکه‌های کاربرمحور که ممیزی‌های ماشینی دارند و به غیر از آن ممیزی پسینی دارند.

ممیزی پسینی هم گاهی اوقات مبتنی بر گزارش‌های مردمی است که بررسی در قبال آن صورت می‌گیرد و اگر نکته‌ای داشته باشد به پلتفرم تذکر داده می‌شود که محتوا را حذف کند. البته به این سمت پیش می‌رویم که به زودی همه محتوای حرفه‌ای در رسانه‌های صوت و تصویر فراگیر در فضای مجازی دارای ممیزی پیشینی باشند، اما در حال حاضر مردم به اعتماد اینکه این رسانه از ساترا مجوز دارد، نباید ممیزی ساترا یا صداوسیما را بر آن حاکم بدانند.

معاون رئیس صداوسیما تاکید کرد: رسانه‌ای که مجوز ساترا را دارد یعنی اینکه اصول این سازمان را پذیرفته است و اگر تخلفی صورت گیرد امکان پیگیری برخورد بازدارنده از تخلف وجود دارد. همه آثار بارگذاری‌شده، مجوز خود ناشری را که مجوز دارد، گرفته است. علاوه بر آن اگر محتواها حرفه‌ای باشند، باید همه آنها جداگانه مجوز ساترا را بگیرند. این اتفاق به دلیل حجم بالای محتواها هنوز صورت نگرفته است و به مرور در حال انجام است و امیدواریم هرچه سریع‌تر بتوانیم آن را محقق کنیم.

آیا ساترا نظارتی بر دوبله آثار نمایش خانگی دارد؟

مقیسه در بخش دیگری از گفت‌وگوی خود در نشست ایسنا در پاسخ به پرسشی درباره نظارت بر کیفیت دوبله آثاری که اغلب در شبکه نمایش خانگی توسط افراد عادی صداگذاری و منتشر می‌شود، اتفاقی که با انتقادهایی سوی برخی اساتید دوبله همراه بوده است، اظهار کرد: ما در رسانه‌های حرفه‌ای مثل صداوسیما ملزم به رعایت اصول حرفه‌ای تولید محتوا هستیم.

در صداوسیما اگر حتی از نظر فنی، کیفیت از حدی پایین‌تر بیاید اجازه پخش پیدا نمی‌کند حتی اگر از نظر محتوا مشکلی نداشته باشد. اما در فضای مجازی اینکه از نظر هنری حتما محتوا حرفه‌ای باشد شرط ما نیست. یعنی مردم می‌توانند محتوای کاربرمحور و تولیدشده توسط خانواده‌ها را هم بارگذاری کنند. حتما ما انتظار نداریم که کار، دوبله حرفه‌ای صداوسیمایی داشته باشد؛ اشکالی هم نمی‌بینیم؛ برای رسانه‌های بخش خصوصی هم اشکال نمی‌دانیم. البته مردم می‌توانند تشخیص دهند که از بین کالاهای درجه یک، دو و سه که در بازار وجود دارد، کدام فروشگاه کالای درجه یک دارد و آن را تماشا کنند.

اما منع قانونی به این لحاظ وجود ندارد؛ مگر اینکه یک نفر ادعا کند که محتوایش دوبله حرفه‌ای داشته اما اینگونه نبوده که در این صورت باید ادعایش را عوض کند. مخاطبان می‌توانند دوبله‌ با کیفیت پایین‌تر را نبینند ولی ما الزام نداریم که حتما دوبله با کیفیت بالا و استاندارد مشخصی باشد. در صداوسیما کیفیت دوبله مهم است اما در نمایش خانگی این‌گونه نیست.

نحوه برخورد با پلتفرم‌های خاطی در پخش جام جهانی

رئیس ساترا درباره پخش مسابقات جام جهانی از بیش از ۳۰ رسانه و اینکه این رسانه‌ها محدود به قاب اختصاصی شبکه سه سیما شده‌اند، گفت: لزوما همه بیش از ۳۰ رسانه تمام مسابقات فوتبال را پخش نمی‌کنند.

هر چند تمام آنها امکان قاب اختصاصی (iframe) را دریافت کردند اما برخی ممکن است از این امکان، کامل استفاده نکنند. برخی هم در روزهای اول تخلفات محدودی داشتند، برخی چند دقیقه و برخی بیشتر که اگر مواردی با تذکر ساترا برطرف نشده باشد، در مراجع قضایی در حال رسیدگی است.

وی در پاسخ به اینکه آیا امکان نداشت تصاویری که از مسابقات جام‌ جهانی در اختیار پلتفرم‌ها قرار می‌گیرد، کلین باشد که به قاب شبکه سه محدود نشود؟ اظهار کرد: به هر حال پخش زنده باید به صورت متمرکز نظارت محتوایی بشود که هر کسی از هر رسانه‌ای یک نمای متفاوتی نبیند که بگویند اعمال سلیقه صورت گرفته است.

علی رغم اینکه سازمان صداوسیما هزینه کپی رایت و حقوق مالکیت آن را به طور کلی خریداری کرده بود و می‌توانست به هیچ رسانه‌ای اجازه پخش ندهد، اما به خاطر وحدت رویه و حمایت از رسانه‌ها در فضای مجازی به آنها اجازه پخش قاب اختصاصی (iframe) شبکه سه و شبکه ورزش را هم داد و خیلی از رسانه‌ها هم پذیرفتند؛ البته برخی هم تخلفاتی داشتند که در مراجع قضایی با آنها برخورد می‌شود.

سامانه ساپرا چگونه تخلفات پلتفرم‌ها را اطلاع می‌دهد؟

رئیس ساترا در ادامه درباره رویکرد سامانه ساپرا که این امکان را به کاربران می‌دهد تا در صورت مشاهده هر گونه تخلف در رسانه‌های صوت و تصویر فراگیر، آن را از طریق این سامانه به ساترا گزارش دهند، توضیح داد: ساپرا سامانه دریافت شکایت‌های مردمی از محتوای متخلفانه در فضای مجازی است. هر پلتفرمی ملزم شده که شرایطی فراهم کند تا مخاطبان بتوانند اگر از محتوایی شکایت دارند در همان پلتفرم اعلام کنند که آن مبنای گزارش شود.

علاوه بر آن، ساپرا سامانه‌ای جداگانه از خود رسانه است که نشانی آن در سایت ساترا وجود دارد که در آنجا هم کاربران می‌توانند خطاهای احتمالی را گزارش کنند و خود این مبنای اولویت نظارت در ساترا قرار خواهد گرفت. این سامانه در حال حاضر فعال است و در شبانه‌روز محتواها را بررسی و تذکرات لازم را می‌دهد و چنانچه رسانه‌ای عمل نکند مشمول ضوابط رسیدگی به تخلفات خواهد شد.

دوربین «صمیمانه» در اختیار مدیران رسانه‌ها

سعید مقیسه در پایان در پاسخ به پرسشی مبنی بر تعامل فعلی ساترا با پلتفرم‌ها، اظهار کرد: اتفاقا خوب است در پاسخ به این سوال خبر دیگری را بگویم و آن اینکه در مجموعه معاونت کاربران و تنظیم‌گری اجتماعی، که دکتر افراسیابی مدیریت می‌کنند، برنامه‌ای به نام «صمیمانه» تدارک دیده شده است. در این برنامه از مسئولان رسانه‌ها دعوت می‌شود و ضبط آن در ماه جاری آغاز می‌شود.

مسئول رسانه می‌تواند خودش را معرفی کند که بتوانیم در تبلیغات فضای مجازی یا تلویزیون استفاده کنیم. در کنار این، تمام معاونت‌های مرتبط با آن رسانه حضور خواهند داشت؛ کسی که رتبه‌بندی را انجام می‌دهد، ممیزی را انجام می‌دهد، کسی که نظارت بر پخش‌های زنده رسانه‌ها را انجام می‌دهد و کسی که مجوز تولید و مجوز انتشارشان را بررسی می‌کند؛ این معاونت‌ها و مدیران ساترا در برنامه حضور خواهند داشت تا در تعامل با آنها رسانه‌ها و پلتفرم‌ها بتوانند مشکلات احتمالی خود را مطرح کنند و رتبه خودشان را ببینند و در یک جلسه حضوری با همه معاونت‌های ساترا تعامل جدی‌تری را پیگیری کنند.